Genesis 19

Yawe Itaŋin Dzaf Tsiraʼ Iruʼ Iga Gamp Sodom da Gomora Sib

1Da aŋira iruʼ aru ruta Yawe da Abraham badan ugu iwaʼ gamp Sodom da nam biŋibuŋan. Gubuʼ arigi da Lot impai mumai mpruʼa ruan gin miŋʼa gamp igi muantsi gan ataŋʼa gin. Lot iraʼ i maran da itsaŋan aŋira iruʼ igi da yuriʼ ifan da yidzaʼ fagan da itatapuaŋʼ iruʼ rib iruʼ igi maran, 2da yis yariŋ gin ini binaʼ, “Agam garam tsiraʼ iruʼ igi, waba ani, dzi gaib ruŋgaŋʼ da agam i ataŋʼa ba gam garam gumam dzi uŋaraŋʼ. Da adzuʼa fagam da ruta dzi giŋʼan, da tataʼ maratait da agam wayuŋ sanabam da wafan.”

Da bitsintaʼ rib iruʼ igi ini da araŋan ibiani, “Imaʼ. Aga buŋʼ agiŋʼ mumai mpruʼa ruan gin ani.”

3Da bitsintaʼ Lot irim udzuŋ nidzun da rib iruʼ igi isaŋʼ ruta mpruʼa ruan fada araŋan uŋaran. Araŋan itip nam gadan i rib iruʼ igi, itai bret yis maʼa gin da irim da ribaraŋan igan. 4Suda uts i giŋʼan da garam rinifaʼ da tsiraʼ sib aŋu miŋʼa gamp Sodom iba munti itsuafiʼ uŋar igi sib. 5Da inuʼ Lot ini binaʼ, “Lot! Garam iruʼ bada uŋaram da idziaŋ aruani impai anuŋʼ? Wataŋin ribaraŋan nawaʼ ba da aga nararaʼ gin.”

6Lot itus muantsi da iwaʼ ifan da itsuŋin sib 7da ini da ribaraŋan santan ibiani, “Raiŋʼ ruas, dzi gaib ruŋgaŋʼ da agam i anuŋʼ naŋa uwayant maisan igi u. 8Agam itsaŋan. Dzi naruŋʼ rusaŋʼ aruf iruʼ rumpai. Garam maŋan wawaʼ rutin u. Dzi nataŋin nawaʼ ba da agam da wanaŋ wabi agam maram furan. Da agam anuŋʼ naŋa nam maŋan i garam iruʼ ani u, i ribaraŋan isu dzi ampi gaŋʼ da dzi nampa tayaŋʼ gin.”

9Garam Sodom iriŋant i nan arigi da ini binaʼ, “Wafa manaʼ i agai! Aga tus maraŋʼ i agu garam gamp maŋa arigi da aruani da u ni naŋa ruŋgam bida garam raruda agai i gaŋʼ uwayantaŋʼ. Wafa manaʼ i agai! I aga buŋʼ awaya agu nidzun aŋu nayus rib iruʼ aga.” Ribaraŋan iyut Lot rai da yusu ruan ifa i braŋa muantsi. 10Da bitsintaʼ garam iruʼ mpada uŋar igi itus muantsi da idzuŋʼ i Lot yataŋʼ uŋar wasaʼ da itsuŋin muantsi sib in. 11Da inaŋ garam santan rinifaʼ da tsiraʼ muntida muantsi manaʼ igi maran imimin da isau muantsi wasi.

12Garam iruʼ igi ini da Lot ini binaʼ, “Bida u narum rusam marub da finam ma bum rusam ma ribam fain mpada gamp ani mpruʼan, da wani rutin i ribaraŋan uriʼan da taŋinda gamp ani rai, 13i aga buŋʼ asiat gamp ani rai, i Yawe iriŋantin nam raŋan ampibiŋan i raruda garam gamp ani i naŋgan maisan da itaŋin agai iba i siata rai.”

14Ibinigi da Lot ifan da ini da garam iruʼ ragada sib i uda i narun rusan finam iruʼ ugu da ini binaʼ, “Yawe ini siata gamp ani rai, ibinigi da agam wauriʼ da wawaʼ sinuŋʼ gamp ani suŋ.” Da bitsintaʼ bun rusan igi ibuni araŋan nida nan umpurin.

15Da maratait da aŋira yaga Lot ini ibiani, “Wauriʼ suŋ! Wau finiŋgam da narum rusam finam iruʼ igi da wataŋin gamp ani rai suŋ, i agam buŋʼ antsup nampruʼ da garam gamp ani da gubuʼ Yawe siata rai.” 16Da bitsintaʼ Lot wasu nugunugun i fadan u, ibinigi da aŋira impuŋ ribaraŋan baŋin da itaraʼ iwaʼ sinuŋʼ gamp igi suŋ, i Yawe maran intuʼ ribaraŋan. 17Aŋira uda ribaraŋan waʼa sib da gan maŋan ini binaʼ, “Agam wafa suŋ aŋu! Da anuŋʼ tipa taniŋʼan da raraba fada gamp aga u, ma mpada asap maŋan miŋʼa bump ani u. Warunt suŋ aŋu nayab mamai aga i agam mantsup sib nampruʼ i.”

18Da bitsintaʼ Lot ini binaʼ, “O dzi nifutsarifaŋʼ. Dzi maragab wasaŋʼ naŋa bida u nidan igi u! 19Agu naŋ nam maran aridan tsiraʼ i rima gam garam gumam dzi sib, da bitsintaʼ dzi wasaŋʼ i fawaʼa suŋ mamai aga u. Bida barabin igi waʼan da buŋʼ asiat dzi rai namiŋʼ sanab. 20Watsaŋa gamp isiʼ arunaga. Isaŋʼ i dzi runta fada gin i rima ruŋgaŋʼ sib in? Gamp igi isiʼ aŋu da bida u gantsidan da buŋʼ arim dzi maragab sib.”

21Da aŋira ini, “Isaŋʼ, dzi buŋʼ atus maraŋʼ i agu i u naŋa bidanigi da dzi wasaŋʼ siata gamp u nifum gampan igi u. 22Ariʼ! Wafa suŋ aŋu, i dzi wasaŋʼ naŋa nam maŋan nasaŋʼ u waʼan nigi.” (Lot ini gamp igi isiʼ aŋu, i wain igi da garam ifariŋʼ gamp igi Tsoar, waiŋgan ibi ‘isiʼ’ ma ‘nam utaʼ aŋu’.)

23Gubuʼ Lot waʼa gamp Tsoar da gubuʼ ibarunt iyab. 24Da Yawe itaŋin dzaf tauf bururuŋʼan imui iruʼ da iga gamp Sodom da Gomora sib impruʼ da bump igi santan da garam gar da nam ntapan santan. 26Da Lot finiŋgan atsuŋʼa araŋan itaniŋʼ da imunti isu tauf sur.

27Tataʼ maratait maŋan da Abraham yuriʼ da itip ifa mumai aru muntidagin da ruta Yawe nida nan da ruan gin ugu. 28Da irarab iruʼ gamp Sodom da Gomora da bump santan iruʼ da itsaŋa dugunt buariŋʼa ruan saŋʼa dugunt dzaf riman. 29Gubuʼ Anutu siata gamp santan miŋʼa bump sib da maran rufur Abraham i naŋgan gutagin ugu da irim Lot sib i runta sinuŋʼ gamp igi.

Lot da Narun Rusan

30Lot irat i mpada Tsoar da iyu narun rusan finam iruʼ ugu da iyab mamai da impa tauf bampun. 31Gubuʼ maŋan mamaʼ finam miamun igi ini da raiŋgan isiʼ ibiani, “Agi ramaŋgaŋʼ ifufi sib, da garam maŋan wampai imiŋʼ ani i uda agi u bida garam gar sanaban uda ruan, imaʼ. 32Ibinigi da agi narim wain gurun da ramaŋʼ anum da maran nadidirunt da agi saŋʼ i ruta araŋan giŋʼan da araŋan isaŋʼ i rima mamaʼ narun da agi da agi buŋʼ autus i gaŋʼ yaŋiŋgaŋʼ.” 33Ibinigi da idziaŋ arigi da ribaraŋan irim wain da raman inum da narun finam miamun yataŋʼ irut igiŋʼ. Wain yis araŋan funub aŋu da araŋan wasruʼ i nam idzuwai araŋan naruŋgan miamun igi naŋa i araŋan u.

34Pisa maiʼ maŋan da narun finam miamun ini da rain isiʼ igi ibiani, “Idziaŋ ugu da dzi rut ramaŋʼ igiŋʼ sib wa. Idziaŋ aruani da agi natip narim wain da ramaŋʼ nanum da agu saŋʼ i ruta giŋʼan bida dzi naŋan da maiʼ ugu, da agi saŋʼ i utusa gaŋʼ yaŋiŋgaŋʼ.” 35Ibinigi da ribaraŋan itip irim wain da ramaŋgan inum da idziaŋ arigi da narun finam isiʼ yataŋʼ da irut raman igiŋʼ. Wain yis raman funub aŋu ibi idziaŋ maiʼ maŋan ugu da araŋan wasruʼ i nam idzuwai araŋan naruŋgan finam isiʼ igi naŋa i araŋan u.

36I sanab narun ruas iruʼ igi naŋan bidanigi, da ribaraŋan iwaŋun i ramaŋgan Lot naruŋgan. 37Narun finam miamun irim narun marub da ifariŋʼ i biŋaŋgan Moab. Moab isu garam Moab tafaŋgan ruŋ fariŋʼan da gubuʼ aruani. 38Da narun finam isiʼ ibinigi irim narun marub da ifariŋʼ i biŋaŋgan Ben-Ami. Ben-Ami isu garam Amon tafaŋgan ruŋʼ fariŋʼan da gubuʼ aruani.